1. Tàn nhang là gì?
Tàn nhang là những đốm nâu nhỏ trên da, thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, trong đó tàn nhang ở mặt là dạng được quan tâm nhiều nhất.
Trong hầu hết các trường hợp, tàn nhang là vô hại. Chúng hình thành do da sản xuất quá nhiều hắc tố, nguyên nhân gây ra màu da và tóc. Nhìn chung, tàn nhang xuất phát từ kích thích bức xạ tia cực tím (UV).
Có hai loại tàn nhang: Ephelides (tàn nhang) và solar lentigines (đồi mồi). Hai loại tàn nhang này có thể trông giống nhau, đều là các nốt phẳng, nhưng lại khác nhau về sự phát triển và một số các đặc điểm như sau:
Ephelides (tàn nhang)
- Có di truyền
- Lần đầu tiên xuất hiện khi bạn khoảng 2-3 tuổi, thường là sau khi bạn đi nắng
- Thường ở trên cánh tay, ngực, mặt và cổ của bạn
- Có thể có màu đỏ, nâu đậm hoặc nâu nhạt
- Có thể biến mất khi bạn già đi
- Có thể phai nhạt trong mùa đông
- Thường có kích thước khoảng 1-2 mm, thỉnh thoảng có thể lớn hơn
- Có đường viền bất thường không được xác định rõ ràng
Solar lentigines (đồi mồi):
- Đôi khi được gọi là đốm đồi mồi, vết đen
- Xuất hiện khi bạn già đi và thường thấy ở những người từ 50 tuổi trở lên
- Có thể xuất hiện ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể có tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bao gồm các vùng như lưng, ngực, mặt, cẳng tay, bàn tay và cẳng chân.
- Không mờ dần hoặc biến mất theo thời gian
- Có thể có màu từ vàng nhạt đến nâu đậm
- Xuất hiện vì tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và quá trình lão hóa da
- Có đường viền ranh giới rõ ràng.
Các nốt tàn nhang thường là lành tính, và không cần phải đi khám. Tuy nhiên nên đến gặp bác sĩ da liễu trong các trường hợp sau:
- Có đường viền hình răng cưa
- Không đối xứng
- Đau
- Có đường kính hơn 6 mm
- Nổi gờ trên bề mặt da
- Có các mảng tối hoặc nhiều màu sắc khác nhau
- Bắt đầu phát triển hoặc thay đổi kích thước hoặc màu sắc
2. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của tàn nhang
Một số nhà khoa học tin rằng tàn nhang là là kết quả do sự phối hợp giữa môi trường tự nhiên và các yếu tố di truyền gây ra. Các tia có hại của ánh nắng mặt trời có thể làm cho tàn nhang của bạn xuất hiện và dần đậm màu hơn, dễ nhìn thấy hơn. Điều này dễ xảy ra hơn nếu bạn có làn da sáng. Ngoài ra, tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời cũng có thể khiến da bạn trở nên đen sạm, rám nắng và cháy nắng.
Trong một nghiên cứu trên 523 phụ nữ Pháp tuổi trung niên, có hai yếu tố dự đoán sự xuất hiện của tàn nhang: Thường xuyên bị cháy nắng và một gen được gọi là MC1R, cung cấp hướng dẫn hình thành các sắc tố da. Nhưng gen không ảnh hưởng đến tất cả các cá thể theo cùng một cách. Có hai loại melanin: Pheomelanin và eumelanin.
Những người có da sản xuất pheomelanin không được bảo vệ khỏi bức xạ tia UV và có xu hướng sở hữu:
- Tóc đỏ hoặc vàng
- Da sáng
- Tàn nhang
- Da kém săn chắc
Những người có nhiều eumelanin hơn có xu hướng được bảo vệ khỏi tác hại của tia UV và thường có các đặc điểm:
- Tóc nâu hoặc đen
- Da sẫm màu
- Làn da săn chắc
- Đồi mồi
Đối với các nốt đồi mồi, nghiên cứu của Pháp cũng cho thấy một số yếu tố khác nhau làm tăng khả năng xuất hiện chúng, bao gồm:
- Da ngăm đen
- Tiền sử tàn nhang
- Tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời
- Sử dụng các liệu pháp hóc môn, chẳng hạn như viên thuốc tránh thai.
3. Các biện pháp điều trị tàn nhang
Tàn nhang tự nhiên thông thường là vô hại và không cần điều trị. Chúng không phải là dấu hiệu của một bệnh lý về da. Khi cơ thể già đi, chúng có thể tự nhạt dần hoặc biến mất hoàn toàn, tùy thuộc vào loại tàn nhang.
Tuy nhiên, nếu các đốm tàn nhang gây giảm thẩm mỹ, đặc biệt là tàn nhang ở mặt, các phương pháp điều trị có thể giúp làm mờ chúng. Một số các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Phương pháp điều trị bằng Laser
- Phương pháp áp lạnh
- Mặt nạ hóa học
- Các loại kem, mặt nạ vitamin
Bác sĩ da liễu nên là người quyết định phương pháp điều trị nào là tốt nhất cho bạn.
Liệu pháp laser trong điều trị các đốm tàn nhang đang dần trở thành một sự lựa chọn phổ biến vì tính tiện ích và hiệu quả của nó. Tiến sĩ Glaser là người đề xuất liệu pháp laser để làm sáng hoặc xóa tàn nhang. “Một số tia laser tái tạo bề mặt phân đoạn có thể hoạt động không chỉ trên mặt, mà còn trên ngực, hoặc lên trên vai. Một mục tiêu phổ biến khác của những tia laser này là tàn nhang ở chân trên đầu gối, nơi mọi người tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ việc chèo thuyền và các hoạt động tương tự ”.
Các tia laser phân đoạn tái tạo bề mặt bằng cách nhắm mục tiêu vào nước bên trong các lớp của da. Nó khoan xuyên qua các lớp cho đến khi chạm đến lớp trung bì. Điều này làm cho các tế bào sắc tố biểu bì cũ bị đào thải ra ngoài, phản ứng dẫn đến tái tạo collagen và hình thành collagen mới.
4. Các biện pháp hạn chế tàn nhang xuất hiện
Bạn có thể tránh bị tàn nhang nhiều hơn bằng cách bảo vệ mình khỏi ánh nắng mặt trời. Một số cách tốt nhất được khuyến nghị là:
- Luôn mang kem chống nắng dạng chống nước với khả năng bảo vệ phổ rộng và SPF từ 30 trở lên (ngay cả khi trời không nắng).
- Không bao giờ sử dụng giường tắm nắng.
- Đừng để bị cháy nắng.
- Ở trong bóng râm, đặc biệt là từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
